کد مطلب:182697 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:143
تربیت یافتگان
اندیشه و رفتار عترت هماره انسان های پاك را شیفته ارزش های الهی نموده و جان ها را به سمت و سوی خویش خیره می سازد. فضایل بی بدیل عترت رسول الله صلی الله علیه و آله و سلم آن گونه افراد را عاشق و شیفته می نماید كه از هر چیز دست می شویند، اما از اهل بیت (علیهم السلام) دست نمی شویند. محبت اهل بیت رسول الله صلی الله علیه و آله و سلم در جان آنان شرر بپا نموده، آن گونه كه دستان آنان را گرفتند، اما محبت اهل بیت (علیهم السلام) را نتوانستند از آنان بگیرند. آن گونه كه پاهایشان را بریدند، اما علاقه آنان را نتوانستند از دل آنان بیرون بكشند. چنان كه چشمان آنان را میل گداخته كشیدند، اما آنان از عترت دست نكشیدند. تا آنجا كه سرها به
[ صفحه 112]
بالای دار رفت، اما عشق ها از دل های بی قرار نرفت. در عشق آل البیت (علیهم السلام) بدن ها را سوزاندند و ذره ذره ها را در شط ها و بیابان ها پراكندند، لیكن ذره ای از محبت آنان را نسبت به اهل بیت نتوانستند بكاهند.
اینك نگری ولو كوتاه به فرزانگانی می افكنیم كه در دامن زین العابدین صلی الله علیه و آله و سلم پرورش یافتند و آن گونه شیفته ارزش های اهل بیت (علیهم السلام) بودند و آن چنان سترگ و استوار بودند كه در پای آرمان های خویش از همه چیز گذشتند، از باورهای حق خویش برنتابیدند.
نخست از فرزند مجاهد حضرت زید بن علی بن الحسین علیه السلام یاد می كنیم. «زید شهید» تربیت یافته دامن سیدالساجدین علیه السلام است. در زمان امام باقر و امام صادق (علیهماالسلام) بر علیه بنی مروان نهضتی بس عظیم بپا كرد و یك جریان بزرگ اجتماعی پدیدار ساخت. وی با امامین همامین مشاوره نمود و از عاقبت امر كه كه شهید خواهد شد و به دار آویخته خواهد شد، آگاهی یافت. لیكن با روی گشاده و آغوشی باز به استقبال خطر رفت و شهادت را در آغوش گرفت. وی در شام و كوفه قیام نمود. چهل هزار هوادار سترگ از آرمان وی حمایت نمودند و آن چنان سترگ و مقاوم در برابر خشونت حزب عثمانیه ایستادند كه آسیب سخت بر پیكر پوسیده حزب عثمانیه. وارد ساختند.
زید بن علی بن الحسین علیه السلام در نهایت در نبرد با حزب عثمانیه به همراه تعدادی از یارانش به شهادت رسید. یاران وی جنازه زید را در بیابان دفن و آب بر روی مزار وی جاری ساختند كه از دست رس دشمن در امان باشد. جاسوس پلیدی از آن با خبر شد و به مروانیان
[ صفحه 113]
اطلاع داد. مروانیان به دستور هشام بن عبدالملك جنازه را از قبر بیرون آوردند و در كناسه كوفه، عریان به دار آویختند. عنكبوت ها به دستور خدا بر عورت وی تار تنیده و پوشش دادند. جنازه این شهید والا بر بالای دار تا مرگ هشام ماند! بعد از چهار سال كه مرگ هشام فرارسید ولید بن عبدالملك دستور داد جنازه را پایین آورده و سوزاندند و خاكستر آن را به شط ریختند! [1] .
یحیی ابن ام طویل از زمره یاران علی بن الحسین علیه السلام است كه از حواریون وی به شمار می رود. وی فردی زیرك و هوشمند و سترگ و مقاوم است. وی در محبت اهل بیت (علیهم السلام) و اظهار عشق به علی بن ابی طالب فردی جسور و جوان مرد بود. و به پیمانی كه با اهل بیت (علیهم السلام) بسته بود، وفادار بود.
یحیی را حجاج جیره خوار و جلاد بنی مروان، فرامی خواند. از وی می خواهد كه بر علی علیه السلام نفرین كند. لیكن وی انجام نمی دهد. سترگی این فرد فرزانه حجاج را وادار می كند كه دستور دهد، دست و پای وی را قطع كنند و آنگاه وی را به شهادت برسانند. [2] .
سعید بن جبیر نیز از همین فرزانگان است كه عشق به علی بن الحسین علیه السلام سر سبز وی را بر بالای دار می آویزد. وی كسی كه امام سجاد علیه السلام از او ستایش می نمود. [3] هنگامی كه وی را وارد بر حجاج می كنند، حجاج به وی با عنوان شقی بن كسیر خطاب می كند. وی می گوید: مادرم كه از همه آگاه تر است مرا سعید بن جبیر نامیده است.
[ صفحه 114]
حجاج دیدگاه وی را درباره ابوبكر و عمر می پرسد كه آنان بهشتی اند یا جهنمی. سعید پاسخ می دهد، بعد از مرگ هنگامی كه به جهنم یا بهشت رفتی و اهل جهنم و بهشت را دیدی، خواهی فهمید كه آنان بهشتی اند یا جهنمی. حجاج نظر وی را درباره خلفا می پرسد. وی می گوید من وكیل مدافع آنان نیستم. می پرسد كدام یك در نزد تو محبوب ترند، می گوید آن كه رضای خدا را بهتر فراهم نموده باشد، می پرسد كدامین از آنها این چنین است. سعید می گوید خدا می داند. به وی می گوید، چگونه تو را بكشم؟ سعید می گوید، هر گونه بكشی، در قیامت همان گونه قصاص خواهی شد. در نهایت حریف نمی شود اعترافی از وی در حضور حاضران بگیرد. و وی را از پیمودن راه عشق بازدارد، دستور می دهد وی را سر ببرند و به شهادت برسانند. [4] .
و نیز فرزدق شاعر معروف از تربیت یافتگان همین سید الساجدین علیه السلام است. در حضور هشام آن سروده ی پایدار خویش را درباره علی بن الحسین علیه السلام سرود و هشام را منكوب و شرمنده ساخت. هشام كه كینه اهل بیت (علیهم السلام) و دوست دارانش در سینه وی موج می زد، دستور داد حقوق و مزایای وی را قطع نمودند. كه امام سجاد علیه السلام به مدت بیست سال (یا چهل سال) وی را از جهت مالی تأمین نمود. [5] .
همچنین ثابت بن دینار ابوحمزه ثمالی از یاران خالص حضرت سیدالساجدین علیه السلام است. وی فردی است كه از امام رضا علیه السلام در حق وی نقل شده است كه همانند لقمان است. از امام صادق علیه السلام درباره وی نقل شده كه همانند سلمان است. وی شخصی فرهیخته است كه مشمول
[ صفحه 115]
عنایات خاص حضرت قرار می گرفت. زیرا امامان معصوم هر سخن و معرفت را به هر كس ارزانی نمی كردند. قابلیت و ظرفیت طرف را ارزیابی نموده و به مقدار ظرفیت او با وی سخن می گفتند و معارف را دراختیار وی می نهادند.
از این نكته این حقیقت شفاف می گردد كه ثابت بن دینار تا چه مقدار فرزانه و هوشمند بوده است و تا چه مقدار ظرفیت داشته كه سید الساجدین علیه السلام دعای معروف «ابوحمزه ثمالی» را كه سرشار از معارف و اندیشه های وحیانی است خطاب به وی ایراد می كند. فرد فرزانه ای كه وقتی بیمار می شود امام صادق علیه السلام از حال وی جویا می شده و به ابوبصیر می فرماید، سلام مرا به وی برسان و وی را آگاه ساز كه در فلان روز، فلان ماه از دنیا خواهد رفت، كه آن چنان هم می شود. [6] .
و نیز از اصحاب خاص حضرت كه رفتار و از عبادت حضرت الگو گرفته بود، عمرو بن عبدالله سبیعی می باشد. وی كه از تهجد و شب زنده داری حضرت كه در بخش فضایل به قسمتی از آنها اشاره شد، آن مقدار متأثر می شود كه خود یكی از شب زنده داران و زاهدان قرار می گیرد. به گونه ای كه همانند وی را كمتر می توان یافت و شاید هم نتوان یافت.
در شرح حال وی آمده است كه هر شب قرآن را ختم می كرد. و نیز نقل شده كه چهل سال نماز صبح خود را با وضوی نماز عشا می خواند. [7] یعنی چهل سال شب زنده داری كه حتی یك لحظه هم به خواب و استراحت نمی پردازد! [8] .
[ صفحه 116]
اینها برخی از یاران شیفته ی حضرت می باشند كه به گوشه ای از ویژگی های آنان اشاره شد. اندیشه بالنده و وحیانی فرزند فاطمه (علیهاالسلام) و رفتار همگون با وحی و تهجد و شب زنده داری های حضرت، این گونه سبب الگوگیری یاران و همراهان وی در هر زمان می گردد. تربیت یافتگان حضرت ده ها نفرند كه تنها نمونه هایی از آنان عنوان شد. تربیت این گونه افراد گواه صادق بر مقابله سید ساجدین علیه السلام در برابر چالش ها، در فرایندهای گوناگون است. حضرت با پدیدار ساختن یك جریان بزرگ فرهنگی و اجتماعی در برابر حزب عثمانیه قد برافراشته است.
[ صفحه 118]
[ صفحه 112]
بالای دار رفت، اما عشق ها از دل های بی قرار نرفت. در عشق آل البیت (علیهم السلام) بدن ها را سوزاندند و ذره ذره ها را در شط ها و بیابان ها پراكندند، لیكن ذره ای از محبت آنان را نسبت به اهل بیت نتوانستند بكاهند.
اینك نگری ولو كوتاه به فرزانگانی می افكنیم كه در دامن زین العابدین صلی الله علیه و آله و سلم پرورش یافتند و آن گونه شیفته ارزش های اهل بیت (علیهم السلام) بودند و آن چنان سترگ و استوار بودند كه در پای آرمان های خویش از همه چیز گذشتند، از باورهای حق خویش برنتابیدند.
نخست از فرزند مجاهد حضرت زید بن علی بن الحسین علیه السلام یاد می كنیم. «زید شهید» تربیت یافته دامن سیدالساجدین علیه السلام است. در زمان امام باقر و امام صادق (علیهماالسلام) بر علیه بنی مروان نهضتی بس عظیم بپا كرد و یك جریان بزرگ اجتماعی پدیدار ساخت. وی با امامین همامین مشاوره نمود و از عاقبت امر كه كه شهید خواهد شد و به دار آویخته خواهد شد، آگاهی یافت. لیكن با روی گشاده و آغوشی باز به استقبال خطر رفت و شهادت را در آغوش گرفت. وی در شام و كوفه قیام نمود. چهل هزار هوادار سترگ از آرمان وی حمایت نمودند و آن چنان سترگ و مقاوم در برابر خشونت حزب عثمانیه ایستادند كه آسیب سخت بر پیكر پوسیده حزب عثمانیه. وارد ساختند.
زید بن علی بن الحسین علیه السلام در نهایت در نبرد با حزب عثمانیه به همراه تعدادی از یارانش به شهادت رسید. یاران وی جنازه زید را در بیابان دفن و آب بر روی مزار وی جاری ساختند كه از دست رس دشمن در امان باشد. جاسوس پلیدی از آن با خبر شد و به مروانیان
[ صفحه 113]
اطلاع داد. مروانیان به دستور هشام بن عبدالملك جنازه را از قبر بیرون آوردند و در كناسه كوفه، عریان به دار آویختند. عنكبوت ها به دستور خدا بر عورت وی تار تنیده و پوشش دادند. جنازه این شهید والا بر بالای دار تا مرگ هشام ماند! بعد از چهار سال كه مرگ هشام فرارسید ولید بن عبدالملك دستور داد جنازه را پایین آورده و سوزاندند و خاكستر آن را به شط ریختند! [1] .
یحیی ابن ام طویل از زمره یاران علی بن الحسین علیه السلام است كه از حواریون وی به شمار می رود. وی فردی زیرك و هوشمند و سترگ و مقاوم است. وی در محبت اهل بیت (علیهم السلام) و اظهار عشق به علی بن ابی طالب فردی جسور و جوان مرد بود. و به پیمانی كه با اهل بیت (علیهم السلام) بسته بود، وفادار بود.
یحیی را حجاج جیره خوار و جلاد بنی مروان، فرامی خواند. از وی می خواهد كه بر علی علیه السلام نفرین كند. لیكن وی انجام نمی دهد. سترگی این فرد فرزانه حجاج را وادار می كند كه دستور دهد، دست و پای وی را قطع كنند و آنگاه وی را به شهادت برسانند. [2] .
سعید بن جبیر نیز از همین فرزانگان است كه عشق به علی بن الحسین علیه السلام سر سبز وی را بر بالای دار می آویزد. وی كسی كه امام سجاد علیه السلام از او ستایش می نمود. [3] هنگامی كه وی را وارد بر حجاج می كنند، حجاج به وی با عنوان شقی بن كسیر خطاب می كند. وی می گوید: مادرم كه از همه آگاه تر است مرا سعید بن جبیر نامیده است.
[ صفحه 114]
حجاج دیدگاه وی را درباره ابوبكر و عمر می پرسد كه آنان بهشتی اند یا جهنمی. سعید پاسخ می دهد، بعد از مرگ هنگامی كه به جهنم یا بهشت رفتی و اهل جهنم و بهشت را دیدی، خواهی فهمید كه آنان بهشتی اند یا جهنمی. حجاج نظر وی را درباره خلفا می پرسد. وی می گوید من وكیل مدافع آنان نیستم. می پرسد كدام یك در نزد تو محبوب ترند، می گوید آن كه رضای خدا را بهتر فراهم نموده باشد، می پرسد كدامین از آنها این چنین است. سعید می گوید خدا می داند. به وی می گوید، چگونه تو را بكشم؟ سعید می گوید، هر گونه بكشی، در قیامت همان گونه قصاص خواهی شد. در نهایت حریف نمی شود اعترافی از وی در حضور حاضران بگیرد. و وی را از پیمودن راه عشق بازدارد، دستور می دهد وی را سر ببرند و به شهادت برسانند. [4] .
و نیز فرزدق شاعر معروف از تربیت یافتگان همین سید الساجدین علیه السلام است. در حضور هشام آن سروده ی پایدار خویش را درباره علی بن الحسین علیه السلام سرود و هشام را منكوب و شرمنده ساخت. هشام كه كینه اهل بیت (علیهم السلام) و دوست دارانش در سینه وی موج می زد، دستور داد حقوق و مزایای وی را قطع نمودند. كه امام سجاد علیه السلام به مدت بیست سال (یا چهل سال) وی را از جهت مالی تأمین نمود. [5] .
همچنین ثابت بن دینار ابوحمزه ثمالی از یاران خالص حضرت سیدالساجدین علیه السلام است. وی فردی است كه از امام رضا علیه السلام در حق وی نقل شده است كه همانند لقمان است. از امام صادق علیه السلام درباره وی نقل شده كه همانند سلمان است. وی شخصی فرهیخته است كه مشمول
[ صفحه 115]
عنایات خاص حضرت قرار می گرفت. زیرا امامان معصوم هر سخن و معرفت را به هر كس ارزانی نمی كردند. قابلیت و ظرفیت طرف را ارزیابی نموده و به مقدار ظرفیت او با وی سخن می گفتند و معارف را دراختیار وی می نهادند.
از این نكته این حقیقت شفاف می گردد كه ثابت بن دینار تا چه مقدار فرزانه و هوشمند بوده است و تا چه مقدار ظرفیت داشته كه سید الساجدین علیه السلام دعای معروف «ابوحمزه ثمالی» را كه سرشار از معارف و اندیشه های وحیانی است خطاب به وی ایراد می كند. فرد فرزانه ای كه وقتی بیمار می شود امام صادق علیه السلام از حال وی جویا می شده و به ابوبصیر می فرماید، سلام مرا به وی برسان و وی را آگاه ساز كه در فلان روز، فلان ماه از دنیا خواهد رفت، كه آن چنان هم می شود. [6] .
و نیز از اصحاب خاص حضرت كه رفتار و از عبادت حضرت الگو گرفته بود، عمرو بن عبدالله سبیعی می باشد. وی كه از تهجد و شب زنده داری حضرت كه در بخش فضایل به قسمتی از آنها اشاره شد، آن مقدار متأثر می شود كه خود یكی از شب زنده داران و زاهدان قرار می گیرد. به گونه ای كه همانند وی را كمتر می توان یافت و شاید هم نتوان یافت.
در شرح حال وی آمده است كه هر شب قرآن را ختم می كرد. و نیز نقل شده كه چهل سال نماز صبح خود را با وضوی نماز عشا می خواند. [7] یعنی چهل سال شب زنده داری كه حتی یك لحظه هم به خواب و استراحت نمی پردازد! [8] .
[ صفحه 116]
اینها برخی از یاران شیفته ی حضرت می باشند كه به گوشه ای از ویژگی های آنان اشاره شد. اندیشه بالنده و وحیانی فرزند فاطمه (علیهاالسلام) و رفتار همگون با وحی و تهجد و شب زنده داری های حضرت، این گونه سبب الگوگیری یاران و همراهان وی در هر زمان می گردد. تربیت یافتگان حضرت ده ها نفرند كه تنها نمونه هایی از آنان عنوان شد. تربیت این گونه افراد گواه صادق بر مقابله سید ساجدین علیه السلام در برابر چالش ها، در فرایندهای گوناگون است. حضرت با پدیدار ساختن یك جریان بزرگ فرهنگی و اجتماعی در برابر حزب عثمانیه قد برافراشته است.
[ صفحه 118]
[1] طبري، ج 6، ص 145 و 163، تنقيح المقال، ج 1، ص 469.
[2] رجال كشي، ص 123.
[3] همان، ص 119.
[4] همان، ص 119، مروج الذهب، ج 3، ص 164.
[5] الاختصاص، ص 195، بحار، ج 46، ص 141.
[6] رجال كشي، ص 202.
[7] الاختصاص، ص 83.
[8] البته اين نكته نبايد از نظر دور باشد كه رهبانيت و كناره گيري از زندگي دنيايي مورد ستايش دين نيست. بلكه مورد نكوهش نيز مي باشد. چهل سال نماز صبح را با وضوي نماز عشا انجام دادن اين شبهه را پديدار مي سازد كه شخص روي گردان از زندگي شده باشد. گرچه مي توان در مورد تربيت يافتگان حضرت گفت كه ممكن است شخص در فرصت هاي ديگر از جمله در بين روز به امور معاش و ساير امور مي پرداخته است. يعني اين گونه شب زنده داري وي را از انجام ساير امور محروم نساخته است.